JĘZYK JAPOŃSKI
Japoński jest jednym z głównych języków świata, dziewiątym pod względem liczby użytkowników (120 mln.). Jeśli chodzi o język i kulturę, Japonia należy do państw najbardziej jednolitych, z jednym językiem narodowym, choć jego dialekty lokalne różnią się znacznie wymową i bywają wzajemnie niezrozumiałe. Język riukiuański, mający ok. 900 tys. użytkowników na Okinawie i sąsiednich wyspach (archipelag Riukiu), jest uważany za osobny język – spokrewniony, ale nie wzajemnie zrozumiały z japońskim.
Pochodzenie japońskiego należy do najgoręcej dyskutowanych kwestii z dziedziny historii języków. Z jednej strony – pod względem gramatycznym przypomina on języki ałtajskie takie jak mongolski czy mandżurski; z drugiej – używanie przedrostków, system dźwięków ubogi w spółgłoski i występowanie głównie sylab otwartych, zbliża japoński do języków austronezyjskich pochodzących ,jak się uważa, z Taiwanu ; na związki z rodziną austronezyjską wskazują też niektóre wspólne słowa. Obie możliwości najlepiej pogodzić uznając japoński z mieszaninę składników ałtajskich i austronezyjskich.
Japoński jest językiem aglutynacyjnym z szykiem typu SOV (orzeczenie zawsze na końcu zdania):
SVO – Polski „Krowa je trawę.”
SOV – Japoński „Krowa trawę je.”
Język ten posiada także skomplikowane formy grzecznościowe wyrażające szacunek wobec rozmówcy lub osoby, o której mowa. Jedną z najbardziej uderzających, a dla cudzoziemca także najtrudniejszych cech języka japońskiego są występujący w nim system form służących do wyrażania szacunku. We wszystkich językach istnieją formy okazywania uprzejmości, np. rozróżnienie typu ty/pan w polskim, czy tu/vous we francuskim. Co jest niezwykłe w japońskim – to zakres w jakim grzeczność utrwaliła się w gramatyce w postaci różnych form czasowników. Szacunek wobec rozmówcy okazuje się w japońskim za pomocą przyrostka -masu
| Taroo-ga | sono | tegami-o | yomu | ’Taroo czyta ten list” |
| Taroo | ten | list | czyta | (nienacechowane) |
| Taroo-ga | sono | tegami-o | yomi-masu | „Taroo czyta ten list” |
| Taroo | ten | list | czyta | (grzecznie wobec rozmówcy) |
Japoński system grzecznościowy pozwala także wyrazić szacunek w stosunku do osoby, o której mowa w zdaniu. Szacunek wobec podmiotu wyraża się, używając bardziej złożonej formy czasownika z przedrostkiem o-:
Sensei-ga sono tegami-o o-yom-i ni nat-ta
Nauczyciel ten list czyta cz. przeszły
„(Czcigodny) nauczyciel czytał ten list.”
Japoński dokonywał wielu zapożyczeń z chińskiego; początkowo zapisywany był on za pomocą chińskich ideogramów. Pismo japońskie nadal stanowi kombinację znaków chińskich (kanji) z pismem sylabicznym. W ostatnich latach japoński wchłonął sporo słownictwa angielskiego, określanego jako gairaigo (język pochodzący z zagranicy): jinzu „dżinsy”, fitto suru „saować” (ang. fit), fureshu na świeży (ang. fresh), repooto suru „składać raport” (ang. report). Japońskie odpowiedniki w większości wypadków istnieją, zapożyczenia są więc skutkiem nie tyle potrzeby, co mody. Wyróżnia je zapisywanie kanciastym pismem katakana zamiast sylabiczną kursywą hiragana, używaną normalnie dla rodzimego słownictwa japońskiego.
